ขั้นตอนการจัดฟัน
จัดฟัน เป็นการรักษาต่อเนื่องที่มีหลายขั้นตอน ใช้เวลานานหลายปี นี่คือ 10 ขั้นตอนการจัดฟันด้วยเครื่องมือโลหะ ตั้งแต่ต้นจนจบ สำหรับเครื่องมือจัดฟันแบบใส บางขั้นตอนก็จะแตกต่างออกไปบ้าง แต่โดยรวมแล้ว ขั้นตอนส่วนใหญ่ก็จะคล้ายกัน
1. พบทันตแพทย์
ขั้นตอนแรก คือพบทันตแพทย์ เพื่อตรวจช่องปากและลักษณะการสบฟันเบื้องต้น หากพบข้อบ่งชี้ที่สมควรจะจัดฟัน และผู้ป่วยมีความพร้อม ก็จะเข้าสู่ขั้นตอนการทำประวัติผู้ป่วยจัดฟันต่อไป
2. ทำประวัติจัดฟัน
ขั้นตอนการทำประวัติผู้ป่วยจัดฟัน ประกอบด้วย การพิมพ์ปากด้วยปูน หรือสแกนช่องปากด้วยเครื่อง เพื่อสร้างแบบจำลองฟัน เอกซเรย์กะโหลกศีรษะและขากรรไกร เพื่อใช้เป็นข้อมูลสำหรับวางแผนการรักษา
3. เตรียมช่องปาก
ก่อนติดเครื่องมือจัดฟัน สุขภาพช่องปากของผู้ป่วยต้องดีพอ การเตรียมช่องปาก หรือการเคลียร์ช่องปาก คือการทำความสะอาดเหงือกและฟัน เช่น ขูดหินปูน รวมทั้งรักษาโรคในช่องปาก เช่น อุดฟัน รักษาโรคเหงือก และอื่นๆ เพื่อให้พร้อมสำหรับการจัดฟัน
4. วางแผนการรักษา
พบทันตแพทย์ เพื่อปรึกษาเรื่องจัดฟัน พูดคุยถึงปัญหาการสบฟันที่เรามี และวิธีรักษา พร้อมทั้งทางเลือกในการรักษาแบบต่างๆ หากผู้ป่วยยังตัดสินใจไม่ได้ หรือยังไม่พร้อม ก็สามารถปฏิเสธการรักษาออกไปก่อนได้ แต่หากผู้ป่วยมีความพร้อม ก็จะเข้าสู่ขั้นตอนการติดเครื่องมือจัดฟันต่อไป
5. ติดเครื่องมือจัดฟัน
การติดเครื่องมือจัดฟัน อาจติดหมดทีเดียวทั้งปาก หรือติดเฉพาะส่วน ขึ้นอยู่กับลักษณะการสบฟันของผู้ป่วยแต่ละคน โดยขั้นตอนนี้จะใช้เวลานาน ก่อนติดเครื่องมือจัดฟัน จะมีการถ่ายรูปใบหน้าและภายในช่องปาก
หากผู้ป่วยจัดฟันร่วมกับถอนฟัน อาจถอนฟันเลยในวันที่ติดเครื่องมือ หรือถอนหลังจากติดเครื่องมือไปแล้วอีกหลายเดือนก็ได้ ขึ้นอยู่กับแผนการรักษาของทันตแพทย์
6. แนะนำวิธีแปรงฟัน
เมื่อติดเครื่องมือจัดฟันเสร็จ ผู้ป่วยจะได้รับคำแนะนำวิธีแปรงฟัน การใช้แปรงซอกฟัน การใช้ไหมขัดฟัน และวิธีดูแลเครื่องมือจัดฟัน เนื่องจากเมื่อมีเครื่องมือจัดฟันอยู่ในปาก การแปรงฟันจะยากขึ้น ใช้เวลานานขึ้น การกินอาหารก็ต้องระวังมากขึ้น เพื่อไม่ให้เครื่องมือจัดฟันหลุดเสียหาย ผู้ป่วยต้องใช้เวลาปรับตัวสักพัก
7. ปรับเครื่องมือจัดฟัน
การปรับเครื่องมือจัดฟัน คือการค่อยๆ เคลื่อนฟันไปสู่ตำแหน่งที่เหมาะสม ขั้นตอนมักประกอบด้วย การเปลี่ยนยาง เปลี่ยนลวด เปลี่ยนตำแหน่งเครื่องมือ ใส่เครื่องมือบางอย่างเพิ่ม และอื่นๆ โดยทั่วไป จะนัดทุก 4-6 สัปดาห์ เป็นเวลา 2-3 ปี หรือนานกว่า จนกว่าจะจัดฟันเสร็จ
การไปปรับเครื่องมือจัดฟัน หลายคนมักเรียกว่าการไปเปลี่ยนยาง เพราะส่วนใหญ่จะเห็นแค่การเปลี่ยนยาง แต่ความจริงไม่ได้เป็นเช่นนั้น เพราะสิ่งที่ผู้ป่วยมองไม่เห็นคือ แผนการรักษาที่อยู่เบื้องหลัง ซึ่งทันตแพทย์จะต้องคิดวิเคราะห์ วิธีเคลื่อนฟัน ทุกครั้งที่ปรับเครื่องมือ
ในระหว่างจัดฟัน ผู้ป่วยอาจต้องขูดหินปูน อุดฟัน รักษาโรคเหงือก ผ่าฟันคุด ผ่าฟันฝัง และอื่นๆ เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดี ไม่เป็นอุปสรรคต่อการจัดฟัน
8. ทำรีเทนเนอร์
เมื่อจัดฟันเสร็จ ก็จะพิมพ์ปากด้วยปูน หรือสแกนปากด้วยเครื่อง เพื่อสร้างแบบจำลองฟัน สำหรับทำเครื่องมือคงสภาพฟันหรือรีเทนเนอร์ (Retainers) การทำรีเทนเนอร์ คลินิกจะส่งแบบจำลองฟัน ไปทำกับผู้ให้บริการข้างนอก ใช้เวลาประมาณ 2-4 สัปดาห์
9. ถอดเครื่องมือจัดฟัน
ขั้นตอนนี้จะใช้เวลานาน ทันตแพทย์จะถอดเครื่องมือจัดฟันออกทั้งหมด พร้อมทั้งแนะนำวิธีใส่รีเทนเนอร์ จากนั้นจึงถ่ายรูปภายในช่องปาก ใบหน้า และเอกซเรย์ด้วย
10. นัดติดตามอาการ
ทันตแพทย์จะนัดติดตามอาการ หลังจากผู้ป่วยถอดเครื่องมือจัดฟันและใส่รีเทนเนอร์ไปแล้ว หากมีปัญหาฟันเคลื่อน รีเทนเนอร์หลวมไป หรือคับเกินไป ทันตแพทย์ก็จะช่วยแก้ไขให้