รีเทนเนอร์คืออะไร
เครื่องมือคงสภาพฟัน (Retainers) หรือที่เรียกทับศัพท์ว่า “รีเทนเนอร์” คืออุปกรณ์จัดฟันชนิดหนึ่ง ถูกออกแบบและผลิตขึ้นเป็นของแต่ละบุคคลโดยเฉพาะ ใช้สำหรับคงสภาพฟันที่ได้จัดไว้ หลังจากผู้ป่วยถอดเครื่องมือจัดฟันออกไปแล้ว
จัดฟัน ทำไมต้องใส่รีเทนเนอร์
การจัดฟัน คือการรักษาความผิดปกติของการสบฟัน โดยการเคลื่อนฟันจากตำแหน่งเดิม ไปสู่ตำแหน่งใหม่ที่เหมาะสม ตามแผนการรักษาของทันตแพทย์
แต่ผลการจัดฟันจะไม่อยู่แบบถาวร เนื่องจากฟันจะพยายามเคลื่อนกลับสู่ตำแหน่งเดิม ซึ่งเป็นไปตามธรรมชาติของร่างกาย ดังนั้นหลังถอดเครื่องมือจัดฟันออกไปแล้ว ผู้ป่วยจึงจำเป็นต้องใส่รีเทนเนอร์ ตามคำแนะนำของทันตแพทย์ เพื่อคงสภาพฟันที่ได้จัดไว้ให้นานที่สุด
ไม่ว่าเราจะจัดฟันด้วยเหล็กจัดฟันทั่วไป จัดฟันด้วยเครื่องมือแบบไม่มัดยาง หรือใช้เครื่องมือแบบใส ยังไงเราก็ต้องใส่รีเทนเนอร์เหมือนกัน
รีเทนเนอร์มีกี่แบบ แตกต่างกันอย่างไร
รีเทนเนอร์ แบ่งออกเป็น 2 แบบคือ
- แบบถอดได้
- แบบติดแน่น
รีเทนเนอร์ทั้ง 2 แบบ ต่างก็มีข้อดี ข้อเสีย แตกต่างกัน โดยทันตแพทย์ จะเป็นผู้ให้คำแนะนำการเลือกแบบของรีเทนเนอร์ รวมถึงวิธีการใส่ และวิธีการดูแลรักษารีเทนเนอร์
รีเทนเนอร์แบบถอดได้
รีเทนเนอร์แบบถอดได้ ที่นิยมใช้กันในปัจจุบัน มี 2 ชนิดคือ
- รีเทนเนอร์แบบใส
- รีเทนเนอร์แบบลวด
รีเทนเนอร์แบบใส
ทำจากแผ่นวัสดุใส รูปร่างหน้าตาเหมือนกับฟันของผู้ป่วยแต่ละคน ใช้ครอบลงบนฟัน ไม่มีส่วนที่เป็นเพดานปาก คล้ายเครื่องมือจัดฟันแบบใส
ข้อดีของรีเทนเนอร์แบบใส
- ใส่แล้วคนอื่นสังเกตไม่ค่อยเห็น ทำให้ดูเป็นธรรมชาติกว่า เวลายิ้ม หรือพูด อาจเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องพูดคุยต่อหน้าคนอื่น
- รบกวนการพูดและออกเสียง น้อยกว่ารีเทนเนอร์แบบลวด
ข้อเสียของรีเทนเนอร์แบบใส
- ไม่ค่อยทน ฉีกขาดเสียหายได้ง่าย
- สามารถมีน้ำลายลงไปอยู่ในรีเทนเนอร์ เห็นเป็นฟองอากาศ อาจทำให้คนอื่นสังเกตเห็นได้
- ทำความสะอาดยากกว่า เพราะรีเทนเนอร์มีลักษณะเป็นหลุมตามรูปร่างฟัน
- หากคับไปหรือหลวมไป ก็จะแก้ไขไม่ได้เหมือนรีเทนเนอร์แบบลวด ต้องทำใหม่อย่างเดียว
รีเทนเนอร์แบบลวด
ประกอบด้วยลวด แผ่นพลาสติกสีและลวดลาย มีแผ่นพลาสติกที่เป็นส่วนของเพดานปากและขอบเหงือก รีเทนเนอร์แบบลวด คือรีเทนเนอร์ที่ใช้กันอย่างแพร่หลายมากที่สุด พบเห็นได้ทั่วไปในผู้ที่ถอดเครื่องมือจัดฟันออกแล้ว
ข้อดีของรีเทนเนอร์แบบลวด
- ทนทาน ไม่เสียหายง่าย มีอายุการใช้งานยาวนานกว่า
- มีสี และลวดลายให้เลือก
- ไม่มีปัญหาน้ำลายเข้าไปขัง เหมือนรีเทนเนอร์แบบใส
- หากคับไปหรือหลวมไป ทันตแพทย์สามารถปรับแต่งให้พอดีได้ อาจไม่จำเป็นต้องทำใหม่
ข้อเสียของรีเทนเนอร์แบบลวด
- คนอื่นสามารถมองเห็นเวลายิ้มหรือพูด
- ลวดอาจโดนเหงือกและกระพุ้งแก้ม ทำให้รู้สึกระคายเคืองได้
- เมื่อใส่ตอนแรกอาจทำให้พูดไม่ชัด หรือมีน้ำลายออกมาก ต้องใช้เวลาปรับตัวสัก 1-2 สัปดาห์ หลังจากนั้นทุกอย่างจะดีขึ้น เวลาจะช่วยเยียวยาทุกสิ่ง
รีเทนเนอร์แบบติดแน่น
รีเทนเนอร์แบบติดแน่น มีลักษณะเป็นลวดเส้นเดียว โค้งไปตามการเรียงตัวของฟัน ติดด้านในฟัน ไม่สามารถถอดเข้าถอดออกได้ รีเทนเนอร์แบบติดแน่น มีข้อดีในเรื่องประสิทธิภาพและมองไม่เห็นเวลายิ้ม แต่ก็มีข้อเสียหลายอย่าง ทันตแพทย์จะพิจารณาใช้กับผู้ป่วยบางรายเท่านั้น
อ่านเพิ่มเติม
ใส่รีเทนเนอร์อย่างไร
ตรวจสอบให้แน่ใจว่าใส่ถูกด้าน วางรีเทนเนอร์ลงบนฟัน ใช้นิ้วกดเบาๆ ให้รีเทนเนอร์แนบสนิทกับฟัน ใช้นิ้วกดไล่จากหน้าไปหลัง ห้ามใช้ฟันกัดลงไปแบบแรงๆ ห้ามดันรีเทนเนอร์ให้หลุดด้วยลิ้น เพราะอาจทำให้รีเทนเนอร์หลวม เสียรูป หรือหัก ต้องเสียเงินทำใหม่
ข้อควรระวังในการใส่รีเทนเนอร์
ใส่รีเทนเนอร์อย่างสม่ำเสมอ ตามคำแนะนำของทันตแพทย์ หากไม่ได้ใส่เป็นเวลานานแล้วกลับมาใส่ใหม่ จะรู้สึกคับหรืออาจใส่ไม่ได้เลย เพราะฟันเคลื่อน
อย่าฝืนใส่รีเทนเนอร์ที่คับเกินไป หรือหลวมเกินไป เพราะอาจทำให้เกิดแผลในช่องปาก หรือทำให้ฟันเคลื่อนผิดตำแหน่ง ควรไปพบทันตแพทย์ เพื่อช่วยแก้ไข ปรับแต่ง หากรีเทนเนอร์เสียหายมากเกินไป ก็ควรทำรีเทนเนอร์ใหม่
ไม่ได้จัดฟัน ใส่รีเทนเนอร์ได้ไหม
ในด้านสุขภาพหรือในด้านการรักษา การใส่รีเทนเนอร์ ไม่มีประโยชน์อะไรในผู้ที่ไม่ได้จัดฟัน ยกเว้นจะใส่เป็นรีเทนเนอร์แฟชั่นเพื่อใช้เป็นเครื่องประดับ รีเทนเนอร์ถูกออกแบบมาเพื่อใช้คงสภาพฟัน ดังนั้นจึงไม่สามารถแก้ไขการสบฟันที่ผิดปกติได้